سخن از نماز در نهج البلاغه و رابطه معنوي امام على‌عليه‌السلام با اين فريضه بزرگ الهى مي‌باشد. نماز، نخستين حكم الهى بود كه چند روز پس از بعثت پيغمبر خاتم، حضرت محمد بن عبد اللَّه صلى اللَّه عليه و آله و سلم توسط جبرئيل امين از جانب خداوند صادر گرديد،
جبرئيل، چند روز بعد از آن كه پيغمبر به مقام نبوّت رسيد، براى دومين بار بر آن حضرت نازل گرديد و آبى از آسمان آورد و طريقه وضو گرفتن و نماز گزاردن و ركوع و سجود را به پيغمبر آموخت.
امام علی(ع) می‌فرمایند: من نخستين كسى هستم كه در پرتو رسالت پيامبر اكرم(ص) ايمان آوردم و به نماز ايستادم.
اكثريت قريب به اتفاق مورخين و محدثان برآنند كه نخستين كسى كه ايمان آورده است، على‌بن ابي طالب عليه السلام بوده است آنچه كه مورد اختلاف است، سنّ مبارك امير المؤمنين عليه السلام است كه در موقع قبول اسلام چند سال از عمر مبارك آن حضرت مىگذشته است.
ابو الفداء اسماعيل مىگويد: «مؤلف سيره‌ي و عده فراوانى از علماء برآنند كه على‌بن‌ابي طالب(ع) اولين كسى بودند كه بعد از خديجه(ع) اسلام آوردند ، و در آن موقع عمر آن بزرگوار 9 یا10 یا11 ساله بوده است و ایشان همواره در مصاحبت پيامبر اكرم(ص) بسر می‌بردند.»
اين شعر از آن حضرت است كه مىفرمايد:
سبقتكم إلى الإسلام طرّا غلاما ما بلغت أوان حلمى
(من از همه شما براى پذيرش اسلام سبقت داشتهام، من در آن موقع، جوانى بودم كه هنوز به اوائل بلوغ نرسيده بودم)
در روايت ابوبكر محمد بن عبد الباقى از زيد بن الحسن‌بن‌على بن ابي طالب عليه‌السلام آمده است كه امير المؤمنين در آن موقع 9 ساله بوده و حسن بن زيد گفته است: «گفته مىشود كه در آن موقع كه كمتر از 9 سال داشته است و هرگز بتها را نپرستيده است»
حاكم نقل كرده است: أوّل هذه الأمّة ورودا على الحوض أوّلها إسلاما علىّ بن أبي طالب رضى‌اللّه عنه «نخستين كسى كه از اين امت به حوض وارد مىشود، اولين كسى است كه اسلام را پذيرفته است، و او علىّ بن ابي طالب رضى اللّه عنه است».
رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم به دخترش فاطمه سلام اللّه عليها چنين فرموده است: «من ترا تزويج كردم به بهترين امتم و اعلم آنان و كسى كه در حلم برترين آنها است و پيش از همه آنان اسلام آورده است». و نيز به فاطمه(ع) فرموده است: همسر تو اولين صحابه من است كه اسلام آورده است. يا قديمترين امت من است در پذيرش اسلام.
از صحابه پيامبر اكرم(ص)، اشخاص زير سبقت امير المؤمنين عليه السلام را روايت نمودهاند: انس بن مالك، بريدة الاسلمى، زيد بن ارقم، سلمان فارسى، ابورافع، ابوذر غفارى، خبّاب بن الارت، مقداد بن عمرو الكندى، خديفة بن اليمان، عمر بن الخطاب، ابو ايوب انصارى، ابن عباس، معاذ بن جبل، ابو سعيد خدرى، داود بن ابى هند الشعبى، اسماء بنت عميس، امّ ايمن و جابر بن عبد الله بنا بنقل مرحوم علامه امينى در 25 مورد، اين مطلب را كه او اولين شخصى است كه به رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلم ايمان آورده است، تذكر داده و به آن استناد فرموده است.
( ترجمهوتفسيرنهجالبلاغه، محمد تقی جعفری، ج 23 ، ص165 ، 164)