حضرت آیتالله خامنهای در بیاناتشان در تاریخ ۱۳۹۲/۱۰/۱۹، به میدان آمدن مردم قم در روز ۱۹ دی سال ۱۳۵۶ را با استناد به قرآن، یكی از مصادیق نصرت خدا به مؤمنین برشمردند؛ زیرا این حادثه جزو مؤثرترین عوامل گسترش قیام مردمی بود كه منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی شد:
«حادثهى ۱۹ [دىِ] قم، مظهر و نماد اين آيهى شريفه است: فَانتَقَمنا مِنَ الذينَ اَجرَموا وَ كانَ حَقًّا عَلَينا نَصرُ المُؤمِنين؛ در آيهى قرآن، در سورهى مباركهى روم، به تعبير خداوند متعال نصرت مؤمنين حقى است بر عهدهى خداوند؛ چند جا در قرآن كريم اين تعبير به كار رفته است -[مثل] عَلَيهِ حَقًّا فِى التَّوراةِ وَ الاِنجيلِ وَ القُرءان، و موارد ديگرى- و يكى اينجا است كه میفرمايد اين حقى است بر عهدهى ما يعنى بر عهدهى ذات اقدس پروردگار عالَم كه مؤمنين را نصرت بدهيم. خب، اين در چه شرايطى است؟ در چه شرايطى گفتهاند كه مؤمنين نصرت پيدا میكنند؟ اين در آن شرايطى است كه هيچ روزنهى اميدى به حسب ظاهر وجود ندارد. ملاحظه كنيد همين آيات را؛ آن وقتى است كه دشمنِ جبههى ايمان با قدرت ظاهرى و با سرپنجههاى قوى در مقابل مؤمنين ايستاده است؛ يك مبارزهى جبههاىِ عظيمى بهوجود آمده است؛ در يك چنين شرايطى میفرمايد: وَ كانَ حَقًّا عَلَينا نَصرُ المُؤمِنين.»
۳ در فرهنگ قرآن، ایمان به خدا یكطرفه نیست. خداوند متعال در قبال ایمان آوردن بندگانش همیشه یكسری از ثوابها و پاداشها را در نظر گرفته است. قرآن كریم در برخی موارد این وعدههای جزای الهی را به صورت حقی برعهدهی خداوند بیان میكند... در آيهى قرآن، در سورهى مباركهى روم، به تعبير خداوند متعال نصرت مؤمنين حقى است بر عهدهى خداوند.
قرآن كریم در چند مورد، از واژهی حق -بهعنوان حقی كه بر خداوند واجب است- استفاده كرده است. ورود به بهشت و بهرهمندی از نعمتها برای دارندگان ایمان و عمل صالح، بهعنوان وعدهای حق بر عهدهی خداوند بیان شده است.
۴ در سورهی توبه خداوند در دادوستد با مؤمنان در برابر مال و جانشان، یعنی حاضرشدن در میدان جهاد، وعدهی حق بهشت داده است.
۵ همچنین از بازگشت همهی موجودات به سوی خداوند در قیامت بهعنوان یك وعدهی حق در سورهی یونس و نحل یاد شده است.
۶ موارد پیشگفته مربوط به تحقق وعدههای خداوند در آخرت بود، اما پارهای دیگر از آیات، معنای عامتری دارند و شامل وعدهی خداوند در دنیا هم میشوند. وعدهی «نجات» و «نصرت» مؤمنین از این جملهاند: «حَقًّا عَلَيْنا نُنْجِ الْمُؤْمِنينَ
۷»؛ بر ما حق است كه مؤمنان را رهايى بخشيم! و یا «كانَ حَقًّا عَلَيْنا نَصْرُ الْمُؤْمِنين
۸»؛ يارى مؤمنان، همواره حقى است برعهدهی ما.
ناامیدی از غیر خدا این آیه هنگامی نازل شد كه مسلمانان در مكه بودند و قدرتی نداشتند و از پیروزی بر جبههی دشمنان ناامید بودند. در واقع این عنصر «ناامیدی از غیر خدا» خود نیز یكی از شروط نزول نصرت الهی است. تكیه بر امكانات مادی و سلاح در میدان مبارزه عنصر پیروزی نیست؛ جبههای پیروز میدان است كه به قدرتی تكیه كند كه فوق همهی قدرتها باشد. این مطلب در سورهی یوسف آمده است: «رسولان از ايمان آوردن قوم خود مأيوس شدند (و يا نزديك بود مأيوس شوند) و مردم گمان كردند آنكس كه به پيغمبرشان گفته عذابى چنين و چنان دارند دروغشان گفته؛ در اين موقع بود كه يارى ما انبياء را دريافت.»
۹ صوت: مجاهدت در راه خدا سؤالی كه پیش میآید این است كه نصرت خداوند كه به پیامبر و مؤمنین وعده داده چگونه است؟ خداوند بهوسیلهی چه ابزارهایی نصرت میرساند؟ آیا درستی آن آزمایش و تجربه شده است؟ معنای نصرت الهی، یاری رساندن خداوند به مؤمنان در مقابله با دشمنان است كه به پیروزی نهایی مؤمنان خواهد انجامید. «خداى متعال به شما وعده داده است كه اگر دين او را و راه او را و هدفهاى الهى را يارى كنيد، شما را يارى خواهد كرد.» «يارى خدا به معنى يارى تمام نيروهاى موجود در اين طبيعت است؛ همه به كمك شما خواهند آمد.»
۱۰ «هر كس براى خدا كار كند، خدا هم تمام امكانات و علم و قدرت خودش و سنتهاى آفرينش را در خدمت او قرار خواهد داد. ولينصرنّ اللَّه من ينصره
۱۱»
۱۲ وعدههای تجربهشده آیات نصرت الهی جزو بیشترین استنادهای قرآنی حضرت آیتالله خامنهای در سخنانشان در دوران رهبری بوده است. به صحنه آوردن قرآن در زندگی، و تجربهی عینی وعدههای خداوند از مهمترین تجربههای انقلاب است. «اينها آيات الهى است. ما همهى اينها را قبول داشتيم؛ اما قبول داشتن، يك مسأله است؛ لمس كردن، يك مسألهى ديگر است. ما حالا اين آيات را لمس مىكنيم... تا اينجا هرچه وعدهى الهى بود، درست بود و عمل شد. هرچه تحليل بر اساس آيات محكمات قرآن بود، درست از آب درآمد و محقق شد. تا اينجا ما بهوضوح و عيان ديديم كه يك ملت مؤمن و با خدا، وقتى همهى دنيا هم در مقابل او قرار بگيرند، اگر بايستد و صبر كند، شكست نخواهد خورد؛ اين را تجربه كرديم.»
۱۳ قرآن كریم در چند مورد از واژهی حق -بهعنوان حقی كه بر خداوند واجب است- استفاده كرده است. وعدهی «نجات» و «نصرت» مؤمنین از این جملهاند: «حَقًّا عَلَيْنا نُنْجِ الْمُؤْمِنينَ»؛ بر ما حق است كه مؤمنان را رهايى بخشيم! و یا «كانَ حَقًّا عَلَيْنا نَصْرُ الْمُؤْمِنين»؛ يارى مؤمنان، همواره حقى است برعهدهی ما.
نصرت الهی بر اساس آیات قرآنی همچنانكه دربارهی امتهای گذشته جاری و ساری بوده است، امروز هم دربارهی هر ملتی كه در راه خدا حركت نمایند به وقوع خواهد پیوست. پیروزی انقلاب اسلامی، هشت سال جنگ تحمیلی و ایستادگی انقلاب در مقابل فشارهای دشمنان تا به امروز همگی از نمونههای كلان نصرت خداوند به ملت ایران بوده است. حضرت آیتالله خامنهای در دیدار خود با مردم قم، با استناد به آیهی ۴۷ سورهی روم، نصرت خداوند را امری قطعی میدانند و با تبیین موقعیت ضعف مسلمانان صدر اسلام كه این آیه دربارهی آنها نازل شده است، عنصر مشتركی كه در همهی زمانها موضع قدرت به مسلمانان میبخشد را بیان میكنند. «عامل پيروزى اين است كه يك جماعتى -در يك مقياس بزرگ، يك ملتى- ايمان درستى داشته باشد، و اين ايمان راسخ باشد، و اين ايمان با بصيرت همراه باشد، و اين ايمان و بصيرت با عمل و اقدام همراه باشد؛ اينها وقتى روى هم گذاشته شد، نصرت قطعى است.»
۱۴ پینوشتها:
۱. طرح اندیشهی كلی اسلامی در قرآن، سلسله جلسات استاد سید علی حسینی خامنهای، مشهد مقدس، مسجد امام حسن مجتبی، ص ۱۳۸
۲. نهجالبلاغه خطبهی ۲۱۶ (نسخهی صبحی صالح)
۳. بيانات در ديدار مردم قم ۱۳۹۲/۱۰/۱۹
۴. سورهی نساء آیهی ۱۲۲ و سورهی لقمان آیهی ۹
۵. سورهی توبه آیهی ۱۱۱
۶. سورهی یونس آیهی ۴ و سورهی نحل آیهی ۳۸
۷. سورهی یونس آیهی ۱۰۳
۸. سورهی روم آیهی ۴۷
۹. علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمهی موسوى همدانى، ج۱۱، ص: ۳۸۰ ذیل آیهی ۱۱۰ سورهی یوسف: حَتَّى إِذَا اسْتَيْأَسَ الرُّسُلُ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ كُذِبُوا جاءَهُمْ نَصْرُنا... .
۱۰. بیانات در مراسم فارغالتحصيلى دانشآموختگان ارتش، ۱۳۸۹/۸/۱۹
۱۱. سورهی حج آیهی ۴۰
۱۲. بيانات در ديدار شركتكنندگان در همايش آسيبشناسى انقلاب، ۱۳۷۷/۱۲/۱۵
۱۳. بیانات در جمع كثیری از آزادگان، ۱۳۶۹/۶/۲۶
۱۴. بيانات در ديدار مردم قم ۱۳۹۲/۱۰/۱۹